काठमाडौँ, २५ असोज । राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले नेपाल–चीन सम्बन्ध सागर झैँ गहिरो र सगरमाथा जस्तै उच्च रहेको बताएकी छिन् ।आफ्ना चिनियाँ समकक्षी सी चिनफिङको सम्मानमा शनिबार साँझ आयोजित राजकीय भोजमा मन्तव्य व्यक्त गर्दै राष्ट्रपति भण्डारीले पञ्चशीलमा आधारित हामीबीचको न्यानो सम्बन्धलाई थप उचाइमा लैजाने प्रशस्त सम्भावना रहेको बताएकी हुन् ।
राष्ट्रपति भण्डारीले भनिन्, ‘पारस्परिक विश्वास, सम्मान र हितमा आधारित हाम्रो सम्बन्ध घनिष्ठ, मजबुत तथा समस्यारहित छ ।’ उनले नेपाल र चीनबीचको सम्बन्ध हिमाल तथा नदीहरुद्वारा जोडिएको, दुई देशबीच शदियौँदेखि सामाजिक, सांस्कृतिक सम्पर्क रहिआएको बताइन् ।राष्ट्रपति भण्डारीले चिनियाँ भिक्षु, फा सियान र हु यान साङ तथा नेपाली भिक्षु बुद्धभद्र, राजकुमारी भृकुटी र कलाकार अरनिकोले जनस्तरको सांस्कृतिक सम्बन्धलाई समृद्ध बनाउन ठूलो योगदान दिएको स्मरण गरिन् ।
चिनियाँ राष्ट्रपतिको सम्मानमा आयोजित रात्रीभोजमा राष्ट्रपति भण्डारीले गरेको सम्वोधन
महामहिम राष्ट्रपति सी चिनफिङ तथा चिनियाँ प्रतिनिधि मण्डलका विशिष्ट सदस्यहरूलाई यस राजकीय भोजमा न्यानो स्वागत गर्न पाउँदा मलाई अत्यन्त खुशी लागेको छ । यो एउटा सुखद संयोग नै हो ।
महामहिम राष्ट्रपतिज्यूको राजकीय भ्रमण जनवादी गणतन्त्र चीन ७० औं वर्षगाँठको शुभ अवसरमा भइरहेको छ । यस अवसरमा महामहिम राष्ट्रपतिज्यू, चिनियाँ प्रतिनिधि मण्डल एवम् चिनियाँ मित्रहरूलाई हार्दिक बधाई तथा शुभकामना ज्ञापन गर्न चाहन्छु । साथै शताब्दीका दुई महान लक्ष्य प्राप्त गर्न मित्र राष्ट्र चीनलाई पूर्ण सफलता मिलोस् भन्ने शुभकामना दिन चाहन्छु ।
महामहिमको सक्षम नेतृत्वमा चीनले युगान्तकारी पहलहरू अघि सारेको छ । प्रगतिशील सुधार योजना, भ्रष्टाचारविरोधी अभियान तथा सुशासनको प्रभावकारी कार्यान्वयन महामहिमको राष्ट्रिय पुनर्जागरणसहितको चिनियाँ सपनाका महत्वपूर्ण आयामहरू हुन् ।
विश्वका १५० भन्दा बढी राष्ट्रहरू तथा दर्जनौं संघसंस्थाहरू बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटीभ (बीआरआई) को पक्ष बनेका छन् । नयाँ युगका लागि चिनियाँ विशेषतासहितको समाजवादमा सी जिनपिङ विचारधारा जनताकेन्द्रित विकासको एक महत्वपूर्ण दर्शन बनेको छ । चीनको विकासमा चीनका नेताको सक्षम र दूरदर्शी नेतृत्व र चिनियाँ जनताको साथ महत्वूर्ण छ भन्ने मलाई लागेको छ ।
महामहिमज्यू, गत अप्रिलमा मैले गरेको चीनको राजकीय भ्रमणको सम्झाना मलाई ताजै छ । महामहिमज्यूको सुन्दर गृहनगर र रेशम मार्गको उद्गमस्थल सियान शहरबाट सुरु भएको मेरो भ्रमण अवधिभरि मप्रति दर्शाइएको न्यानो स्वागत र आतिथ्यताका लागि म कृतज्ञ छु । उक्त भ्रमणका अवसरमा महामहिमसँग भएको भेटवार्ताबाट नेपाल चीन सम्बन्धलाई थप उर्जा प्रदान गर्न मद्दत पुगेको मैले विश्वास लिएको छु । भ्रमणका अवसरमा हस्ताक्षर भएका महत्वपूर्ण दस्तावेजमध्ये पारवहन तथा यातायात सम्झौताको प्रोटकोलले चीनका तीनवटा भू-बन्दरगाह र चारवटा सामुन्द्रिक बन्दरगाहसम्म नेपालको पहुँच स्थापित गरेको छ ।
अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगका लागि दोस्रो बेल्ट एन्ड रोड फोरममा मेरो सहभागिता तथा सम्बोधनले नेपालको विकासको आकांक्षालाई मुखरित गर्न मद्दत पुगेको मैले ठानेको छु । उक्त फोरमको लिडर्स राउन्ड टेबलको समापनमा जारी भएको संयुक्त विज्ञप्तिमा नेपाल(चीन हिमालय वारपार बहुआयाममिक कनेक्टिभिटी सञ्जाल तथा नेपाल चीन सीमापार रेलमार्ग समावेश भएका छन् । यसबाट भुपरिबेष्टित नेपालका लागि चीनसँगको कनेक्टिभिटी सञ्जाल विस्तारमा ठूलो मद्दत पुग्नेछ। यस सन्दर्भमा म सम्माननीय प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीद्वारा सन् २०१६ र सन् १८ मा सम्पन्न चीनको भ्रमणले दुईपक्षीय सम्बन्धलाई मूल दिशा दिन पुर्याएको योगदानको स्मरण गर्न चाहान्छु ।
महामहिमज्यू, नेपाल र जनवादी गणतन्त्र चीन हिमाल तथा नदीहरुद्वारा जोडिएका छन् । हामीबीच सदियौंदेखि सामाजिक, सांस्कृतिक सम्पर्क रही आएको छ । चिनियाँ भिक्षु खासियान र मुराङ्सान तथा नेपाली भिक्षु बुद्धभद्र, राजकुमारी भृकुटी र कलाकार अरनिकोले जगाएको जनस्तरको सम्बन्ध र दुई देशबीचको सांस्कृतिक सम्बन्धलाई समृद्ध बनाउन ठूलो योगदान दिएका छन्। पारस्परिक विश्वास, सम्मान र हितमा आधारित हाम्रो सम्बन्ध घनिष्ठ, मजबुत र समस्यारहित छ । हाम्रो सम्बन्ध सागरजस्तै गहिरो र सगरमाथाजस्तै उच्च छ। पञ्चशीलमा आधारित हामीबीचको न्यानो सम्बन्धलाई थप उचाइमा लैजाने प्रशस्त सम्भावनाहरु छन्।
महामहिमज्यू, नेपालको लुम्बिनी गौतमबुद्धको जन्मस्थल मात्रै नभएर बौद्धधर्मको उद्गमस्थल पनि हो। बुद्धका शाश्वत उपदेशहरुले मानव जातिलाई शान्ति, सहिष्णुता र सहअस्तित्वको मार्गदर्शन गरिरहेका छन्। यसर्थ लुम्बिनीलाई विश्व शान्तिको केन्द्र बनाउने हाम्रो प्रयासमा मित्रराष्ट्र चीनको महत्वपूर्ण सहयोगको अपेक्षा गरेका छौं।
चीनले सदैब नेपालको सार्वभौमसत्ता राजनीतिक स्वतन्त्रताको सम्मान गर्नुका साथै नेपाली जनताले छनोट गरेको विकासको पथलाई समर्थन गर्दै आएको छ। नेपाल एक चीन नीतिप्रति पूर्ण प्रतिवद्ध छ। नेपाली भूमि चीनको हितविरुद्ध हुने कुनै पनि प्रकारका गतिविधिहरुका लागि प्रयोग हुन नदिने हाम्रो प्रतिवद्धतालाई व्यवहारमा उतार्न हामीले सबै प्रकारका ठोस उपायहरु अवलम्वन गर्दै आएका छौं।
सीमा वारपार र कनेक्टिभिटीका लागि पूर्वाधारमा सुधार गर्नुपर्ने कुरामा हामीले जोड दिँदै आएका छौं। नेपाली जनताले केरुङ हुँदै काठमाडौंसम्म रेलमार्गले जोडिएको हेर्न चाहेका छन् । रेल्वेको क्षेत्रमा चीनले हासिल गरेको अत्याधुनिक प्रविधि र चीनसँग उपलब्ध स्रोत र साधनको परिप्रेक्षमा नेपालीहरुको यो चाहाना छिट्टै पूरा हुनेछ भन्ने हाम्रो विश्वास छ।
महामहिमज्यू, महामहिमसँग यसअघि भएको छलफलबाट अभिप्रेरित हुँदै ‘सुखी नेपाली समृद्ध नेपाल’को राष्ट्रिय आकांक्षा पूरा गर्नका लागि मित्रराष्ट्र चीनसँगको सहकार्यलाई हामीले उच्च प्राथमिकतामा राखेका छौं। हामीले जतिसक्दो चाँडो अतिकम विकसित राष्ट्रबाट स्तरोन्नति हुँदै सन् २०३० सम्म मध्यम आय भएको मुलुकका रुपमा परिणत हुने उद्देश्य राखेका छौं । यस उद्देश्य प्राप्तिका लागि हाम्रो आन्तरिक स्रोत साधन पर्याप्त नहुने हुँदा हामीलाई वैदेशिक लगानीको खाँचो छ । हामी चिनियाँ लगार्नकर्तालाई उत्पादनशील क्षेत्र, पूर्वाधार तथा जलस्रोत विकासलगायतका सामाजिक क्षेत्रमा लगानी गर्न आह्वान गर्दछौं । सरकारले लगानीको पूर्ण सुरक्षा गर्नेछ।
भूकम्पपछिको पुननिर्माणमा चीनले पुर्याएको सहयोगको हामी उच्च प्रशंशा गर्दछौं। यसैगरी नेपाल भ्रमण वर्ष २०२० लाई सफल पार्न चीन सरकारको सहयोगको अपेक्षा गरेका छौं।जलवायु परिवर्तनका कारण हाम्रो पर्वतीय पर्यावरण र अर्थतन्त्र संवेदनशील बनेको छ। तसर्थ पर्वतीय पर्यावरणलाई संरक्षण गर्दै अर्थतन्त्रलाई बलियो बनाउन अन्तर्राष्ट्रिय प्रयास केन्द्रित गर्ने उद्देश्यले आगामी वर्ष अप्रिल महिनामा काठमाडौंमा ‘सगरमाथा सम्वाद’ को आयोजना गर्ने तयारी गरिरहेका छौं । सो कार्यक्रममा चीन सरकारका तर्फबाट उच्च तहको प्रतिनिधित्व हुने अपेक्षा गरेका छौं ।
महामहिमज्यू, शान्ति स्थायित्व र विकासका लागि बहुपक्षीय र अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चहरुमा नेपाल र चीनसँगै उभिँदै आएका छन्। साझा चासोका क्षेत्रीय सवालमा हाम्रो सहकार्य जारी छ। विधिमा आधारित विश्व व्यवस्थाले चुनौति बेहोर्नुपरेको परेको वर्तमान अवस्थामा विकासोन्मुख राष्ट्रहरुबीचको ऐक्यवद्धता र सहकार्य अपरिहार्य छ। शान्तिपूर्ण, न्यायोचित तथा समावेशी विश्व व्यवस्था निर्माणका लागि चीनले खेल्दै आएको सकारात्मक भूमिकाको हामी प्रशंशा गर्दछौं।
महामहिमज्यू, भूगोलले नेपाल र चीनलाई निकट छिमेकी बनाएको छ। इतिहास, संस्कृति र जनस्तरको सम्बन्धले हामीलाई घनिष्ठ मित्र बनाएको छ। ब्यापार, लगानी र आर्थिक अन्तरनिर्भरताले हामीलाई साझा भविश्यका लागि सहकार्य गर्ने बलियो साझेदार बनाएको छ। दुबै देश र जनताको हितमा हुने गरी मित्रराष्ट्र चीनसँगको समग्र सम्बन्धलाई नयाँ उचाइमा लैजान र थप गति दिन हामी प्रतिवद्ध छौं।
यिनै शब्दहरुका साथ महामहिमको सुस्वास्थ्य र खुसीका लागि, नेपाल र चीनबीचको बलियो मित्रताका लागि, नेपाल र जनवादी गणतन्त्र चीनका जनताको अनन्त शान्ति र समृद्धिका लागि (चियर्स) प्रस्ताव गर्न चाहान्छु । र, उपस्थित सम्पूर्ण विशिष्ट अतिथिहरुलाई यसमा सरिक हुन आह्वान गर्दछु ।
नेपालको भूपरिवेष्ठित देशबाट भूजडित देश बन्ने सपना साकार तुल्याउन मद्दत गर्नेछौं- राष्ट्रपति सी
प्रत्युत्तरमा राष्ट्रपति सीले कान्तिपुर नगरीमा आफूले नयाँ र पुराना आफ्ना मित्रहरुलाई भेटेको र नेपालमा राजनीतिक स्थायित्वसँगै सामाजिक सद्भाव र शान्ति कायम भएकामा आफूलाई अत्यन्त खुशी लागेको बताए । राष्ट्रपति सीले चीन र नेपालबीच राजनीतिक एवं जनस्तरमा अझ घनिष्ठ सम्बन्ध कायम भएको र दुई देशबीच दौत्य सम्बन्ध स्थापना भएको आधा शताब्दीमा पारस्परिक मैत्री अझ झाँगिएको बताए। नेपाल र चीनका विभिन्न शहरबीच भगिनी सम्बन्ध कायम गरिने बताउँदै उहाँले दुई देशबीचको पारस्परिक मैत्री अङ्कुर होस् भन्ने कामना गर्नुभयो ।
राष्ट्रपति सीले सोल्टी होटलमा आयोजित रात्रीभोजमा गरेको सम्वोधन:
नेपालमा सयौं फूलहरु फुलेका छन्। मैले भर्खरै चिनियाँ भाषामा लेखिएको नमस्ते भनेको छु, त्यति राम्रो छैन होला।
सम्माननीय राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीज्यूको हार्दिक निमन्त्रणामा म नेपालमा आएको छु। यो मेरो कान्तिपुर, काठमाडौंको पहिलो भ्रमण हो। यहाँ मैले पुराना तथा नयाँ साथीहरुसँग भेटें।
नेपालको राजनीतिक स्थायित्व, सामाजिक सदभाव र जनताको सुखी जीवन देख्दा म अत्यन्तै हर्षित भएको छु। भविश्यप्रति मेरा आशाहरु जागेका छन्। मलाई आशा छ, दुई देशले अझ घनिष्ठ राजनीतिक सम्बन्ध राख्नेछन्।
बढीभन्दा बढी नाकाहरु खोली हिमालय वारपार बहुआयामिक कनेक्टिभीटी सञ्जालको निर्माण गर्नेछौं। र, नेपालको भूपरिवेष्ठित देशबाट भूजडित देश बन्ने सपना साकार तुल्याउन मद्दत गर्नेछौं।
चीन र नेपालवीच दौत्य सम्बन्ध भएको आधा शताब्दीभन्दा बढीको अवधिमा दुई देशले छिमेकी मुलुकहरुवीचको मैत्रीपूर्ण सम्बन्धको विषम नमूना पेश गरेका छन्। मैले राष्ट्रपतिज्यूलाई के भन्न खोजेको हुँ भने चीन र नेपालको वीचमा केही समस्या छैन, मित्रता मात्र छ।
सम्मानीय राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी र मैले द्वीपक्षीय चुनौती र कठिनाई सामना गर्दै साझा हित हुने सहकार्य गरेर विकास र समृद्धितर्फ उन्मुख हुने पुस्तौं पुस्ताको रणनीतिक साझेदार सम्बन्ध स्थापित गर्ने निर्णय गरेका छौं। मलाई आशा छ, दुई देशवीच अझ सुविधाजनक सम्बन्ध निर्माण हुनेछ।
हामीले चीन-नेपाल सीमापार रेलमार्गको सम्भाव्यता अध्ययन सुरु गर्नेछौं। अरनिको राजमार्गको सञ्चालनलाई सुनिश्चित बनाई त्यसलाई विभिन्न चरणमा स्तरोन्नति गर्नेछौं। केरुङदेखि काठमाडौंसम्मको सुरुङ मार्गको परियोजनालाई अगाडि बढाउन हामी सक्रिय हुनेछौं। बढीभन्दा बढी नाकाहरु खोली हिमालय वारपार बहुआयामिक कनेक्टिभीटी सञ्जालको निर्माण गर्नेछौं। र, नेपालको भूपरिवेष्ठित देशबाट भूजडित देश बन्ने सपना साकार तुल्याउन मद्दत गर्नेछौं।
मलाई आशा छ, दुई देशका जनतावीचको समझदारी बढ्नेछ। भूकम्पपश्चातको पुनर्निर्माण परियोजनाहरुलाई हामीले सक्रियताका साथ अगाडि बढाउँदैछौं । सन् २०२० नेपाल भ्रमण वर्षको अवधिमा हामी बढीभन्दा बढी चिनियाँ पर्यटकहरुलाई नेपाल आउन उत्प्रेरित गर्नेछौं। हामी शिक्षा तथा सांस्कृतिक क्षेत्रका कार्यहरुमा लगानी बढाएर जनतावीचको समझदारी बढाउनेछौं। दुई देशका बढीभन्दा बढी शहरहरुलाई भगिनी शहरका रुपमा प्रस्ताव गर्न पनि उत्पे्ररित गर्नेछौं। जसबाट दुई देशवीचको मित्रताको बीज अंकुरण होओस् भन्ने चाहन्छौं।
भर्खरै राष्ट्रपतिज्यूले उल्लेख गर्नुभयो, लुम्बिनी बुद्धको जन्मस्थल हो। चीनमा बुद्ध धर्म मान्ने मान्छेहरुको संख्या संसारमा सबैभन्दा बढी छ । नेपालमा जस्तै बुद्ध धर्म अहिले चीनमा पनि स्थानीय धर्म बनेको छ। मेरो विचारमा आगामी दिनमा बढीभन्दा बढी बुद्ध धर्म मान्ने चिनियाँ मान्छेहरु नेपालमा पर्यटन गर्नेछन् र धर्मको आदान-प्रदानका लागि पनि आउनेछन्।
मलाई आशा छ, दुई देशले अझ बहुपक्षीय सहकार्य गर्नेछन्।
वर्तमान अवस्थामा आत्मरक्षावाद, एकत्ववाद र प्रभुत्ववाद धेरै व्याप्त छ। हामीले बहुलवाद र आर्थिक उदारीकरणलाई समर्थन गर्नुपर्छ । जलवायु परिवर्तनप्रति नेपाली पक्षको विशेष चासोलाई चिनियाँ पक्षले राम्ररी बुझेको छ । जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी प्रतिवद्धताहरुमा नेपाल पक्षको उपयुक्त मागलाई हामी पनि समर्थन गर्दछौं। नेपाली पक्षका साथ हामी जलवायु परिवर्तनको सम्वोधन प्रक्रियालाई धेरै पक्षबाट अगाडि बढाई हाम्रो हाम्रो साझा, विशेष गरी हिमाल, सगरमाथाको रक्षा गर्न सदा तत्पर रहनेछौं।
मलाई धेरै खुशी लागेको छ, सबै नेपाली नेताहरुसँग हामीले मतेक्य हासिल गरेका छौं। यसपटकको भ्रमणका क्रममा मैले नेपाली नेताहरुसँग मिलेर चीन र नेपालवीचको सम्बन्धका नयाँ खाका र योजनाहरु बनाउन सकेकोमा म अत्यन्तै खुशी छु । भोलि म प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसँग पनि दुईपक्षीय सम्बन्ध र हाम्रो साझा चासोका बारेमा विचारको आदान-प्रदान गर्नेछु।
म प्रायः भन्ने गर्दछु, हामीले बनाएका योजनाहरुलाई पूरा गरेरै छोडौं । हामीले चीनमा पनि यस्तै गरेका छौं । भर्खर हामीले जनवादी गणतन्त्र चीनको स्थापना भएको ७० वर्ष बनाएका छौं । हाम्रो उद्देश्य छ, दुई शतवाषिर्कीका दुई लक्ष । यसको पहिलो लक्ष हामी आगामी वर्षमा साकार तुल्याउने छौं। दोस्रो लक्ष चाहिँ ३० वर्षपछि । तर, हाम्रो काम गर्ने मार्ग स्पष्ट छ, त्यसलाई कार्यान्वयन गर्नुपर्छ।
हामी संयुक्त प्रयासद्वारा द्वीपक्षीय सम्बन्धको नयाँ भविश्य पनि निर्माण गरौं । अब म उपस्थित सबैका सामु प्रस्ताव गर्न चाहन्छु । नेपालको समद्धि सुखी जीवनका लागि, चीन र नेपालवीचको पुस्तौंपुस्ताको मित्रताका लागि, राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी लगायत यहाँ उपस्थित सबैको सुस्वास्थ्यका लागि घेम्वे (चियर्स) !
