लाखौंले प्रेमजालमा पार्न खोजेपनि, युरी गागारिनले भ्यालेन्टिनालाई दिल दिइरहे।
“मलाई उनका हरेक कुराहरु मन पर्थ्यो: स्वभाव, मझौला कद, चम्किला खैरा आँखा, र चुल्ठो, र हल्का सानो नाक …” संसारको सबैभन्दा प्रख्यात अन्तरिक्षयात्रि युरी गागारिनले आफ्नी पत्नी, भ्यालेन्टिनाको बारेमा लेखेका थिए। उनै भ्यालेन्टिना मार्च १७, २०२० मा ८४ वर्षको उमेरमा बितिन्।
युरी र भ्यालेन्टिना दुवै विस वर्षका थिए। यसैबेला उनीहरुको ओरेनबर्ग उड्डयन एकेडेमीमा आयोजित नाचको साँझमा भेट भयो। तुरुन्तै उनीहरु एकअर्काका प्रेमजालमा परे।
उनीहरुले विवाह गरे। ११ बर्षसम्म वैवाहिक जीवन विताए। यसैवेला २७ मार्च १९६८ मा ग्यागरिनको हवाई दुर्घटनामा मृत्यु भयो। ती जोडीका दुई छोरीहरू पनि छन्: येलेना र गलिना।
युरीले भ्यालेन्टीनालाई भ्याला भनेर सम्वोधन गर्थे। “भ्यालासँग मेरो कहिल्यै पनि खटपट भएन हाम्रो सबन्ध सुमधुर भइरह्यो। हामी दुवै पुस्तकका प्रेमी, हिउँमा चिप्लेटी खेल्नका शौखिन, नाटकका पागल दर्शक … थियौं” गागारिनले लेखेका छन्।
उनीहरूले सामान्य परिवारको जसरी नै साधारण जीवन बिताए। यो दृश्यले अचानक विश्वको चर्चा भयो जव १२ अप्रिल १९६१ मा गागरिनको ऐतिहासिक उडान भयो। त्यसपछि नै युरी र भ्यालेन्टिनाले विश्व नेताहरूले भेटे, अनेकन स्थानहरुमा यात्रा गरे, प्रमुख कार्यक्रमहरूमा भाग लिए र दैनिक झोलाका झोलाका पत्रहरू प्राप्त गरे।
तरपनि भ्यालेन्टीनालाई सँधै त्रास भइरह्यो। विश्वभरि लाखौं महिलाहरू यूरीलाई प्रेमजालमा पार्न खोजी रहे। ती मध्ये त्यसबेलाकी कामूक सुन्दरी जीना लोलोब्रिगिडा पनि एक थिइन्।
तथापी, ग्यागरिन महिमाको परीक्षामा उत्कृष्टताका साथ सफल भए। युरी सधैं एक “साधारण निलो पोशाकमा, लजालु र संकोची” केटी भ्यालेन्टिनामा नै समर्पित रहिरहे।
त्यसैले युरीको मृत्युपछि पनि पतिको भ्याला नै बनेर उनले जीवन व्यतित गरिन्। उनले पुनर्विवाह गरिनन्।
युरीको रूपमा, भ्यालेन्टिना गागारिनाले आफ्नो जीवनलाई अन्तरिक्षमा नै गाँसी रहिन्। अवकाश नहुञ्जेलसम्म उनी मिसन नियन्त्रण केन्द्रको मेडिकल सेक्शन प्रयोगशालामा काम गरिरहेकी थिईन्। हरेक वर्षको युरी भ्यालेन्टीनाको जन्मदिन, डिसेम्बर १५ मा अन्तरिक्ष यात्राकी प्रथम महिला भ्यालेन्टिना तेरेश्कोवा गुलाबको विशाल गुलदस्ता लिएर उनलाई भेट्न आउँथिन्।
भ्यालेन्टीनाले युरी गागरिनको स्मृति जोगाउन धेरै प्रयाशहरु गरिन्: उनले स्मृति दिवशहरुमा सहभागी भइन्, गागारिन संग्रहालयको स्थापनामा योगदान पुर्याइन्, ‘१०० मिनेट र सम्पूर्ण जीवन’ भन्ने नामक एउटा अविस्मरणीय पुस्तक प्रकाशित गरिन्। यद्यपि उनले कहिल्यै अन्तर्वार्ता दिइनन्।
“पहिलो अन्तरिक्ष यात्रीकी श्रीमतिका रुपमा उनीसँग ठूलो जिम्मेवारी थियो। उनका अन्तिम दिनहरूसम्म उनले यस भारलाई मर्यादाका साथ बोकिन्, ” यलेना सेरोवाले एक पटक भनेकी थिइन्।
साभारः बोरिस ईगोरोभद्वारा लिखित १८ मार्च २०२० मा रसिया वियोण्डमा प्रसारितबाट।
युरी गागारिनको सफलताकी एक प्रेरक महिला भ्यालेन्टिना प्रति नेपाल रिडर्स परिवार श्रद्धाञ्जली व्यक्त गर्दछ।