जसले आफ्नो पूरा जीवन क्वारेन्टिनमा बिताए

मानव दुनियाँले देखेको जुनसुकै महामारीले मानिसलाई क्वारेन्टिन वा आइसोलेनमा बस्न बाध्य बनाएको छ। रोगको फैलावटलाई कम गर्न र भाइरसको खतराबाट आफूलाई सुरक्षित राख्नका लागि मानिसहरू क्वारेन्टिन बस्ने गर्छन्। कोभिड १९ का दौरान हामी सबैले यो प्रयोग कुनै न कुनै तरिकाले गर्‍यौँ। तर कल्पना गर्नुहोस् त, तपाईं कुनै त्यस्तो दुर्लभ कारणले पूरा जीवनभर क्यारेन्टिन बस्नुपर्ने छ र तपाईं त्यसबाट बाहिर निक्लिने बित्तिकै तपाईंको मृत्यु हुने निश्चित छ। सायदै तपाईं यो कुराको कल्पना पनि गर्न सक्नु हुन्न। तर एक अमेरिकी बालकले आफ्नो पूरै जीवन एउटा प्लास्टिकको थैलोभित्र बिताए।

बबल ब्वाय
एउटा दुर्लभ अवस्थाका कारण जीवनभरि प्लास्टिकको थैलोमा बस्न बाध्य बालक हुन्, डेभिड भिटर। उनलाई ‘बबल ब्वाय’ भनेर समेत चिनिन्थ्यो। उनी सिभर कम्बाइन्ड इम्युनोडेफिसिएन्सी(एससिआइडी) बाट ग्रसित थिए। यो एउटा यस्तो दुर्लभ अवस्था हो, यो अवस्थामा पुगेको मानिसमा प्रतिरक्षा प्रणाली हुँदैन।

डेभिडको शरीरले साधारण फ्लुको पनि सामना गर्न सक्दैन थियो। त्यसकारण उनको शरीरमा सधैँ उच्च खतरा हुन्थ्यो। खासगरी किटाणु बोकेर उनको वरिपरि आउने मानिसहरूबाट उनलाई खतरा थियो। साधारण मानिसलाई भने प्रतिरक्षा प्रणालीका कारण त्यस्ता किटाणुहरूले कुनै असर गर्दैन।

सन् १९७१ मा डेभिड जन्मिएसँगै उनमा एससिआइडी पत्ता लागेको थियो। जसका कारण चिकित्सकहरूले उनलाई कुनैपनि प्रकारका किटाणुबाट बच्न एउटा इन्क्युवेटरमा राखे। उनी हुर्किँदै गएपछि उनलाई एउटा प्लास्टिकको क्युवभित्र सारियो। त्यस क्युवमा रहेका केही पोर्टस्हरूबाट उनका आमाबुवा तथा परिवारका सदस्यहरू उनीसँग खेल्न, उनका कपडाहरू फेरिदिन र खुवाउन सक्थे।

डेभिड हुर्कने क्रममा आमाबुवाले उनलाई आफ्नो अवस्थाको बारेमा बुझाउने प्रयास गरिरहन्थे। डेभिड धेरै समझ र साहसका साथ एक फरक परिवेशका बीच आफूलाई खुशी राख्न थाले। उनी घरभित्रका गतिविधिहरूमा भाग लिन्थे। उनी विभिन्न विदाका उत्सवहरूमा पनि सामेल हुन्थे र आफ्ना दाजुभाई तथा दिदीबहिनीहरूसँग खेल्ने पनि गर्थे। यसकारण उनको जीवन अझै सहज बन्दै गयो।

डेभिडका अभिभावक उनका लागि कुनै पनि प्रकारको उपचारको खोजीमा सक्रिय रुपले लागेका थिए। कम्तिमा उनले तत्कालको भन्दा सामान्य जीवन ज्युँन सकुन वा उनले कम्तिमा एउटा राम्रो बालापनको महशुस गर्न सकुन् भन्ने उनका अभिभावकको चाहना थियो। अर्को शब्दमा भन्नुपर्दा उनका अभिभावक त्यस्तो आविश्कारको खोजीमा थिए, जसले उनलाई घरबाहिर जान पनि सहज होस्।

त्यसैबीचमा नासाले डेभिडलाई एउटा सहयोग गर्‍यो। तपाईंले देख्नुभएको होला, अन्तरिक्षयात्रीहरू एउटा विशेष प्रकारको सुट लगाउँछन्, जसले उनीहरूलाई अन्तरिक्षमा सुक्ष्म उल्कापिण्ड जस्ता खतराहरू र अक्सिजनको कमीबाट बचाउने गर्छ। नासाले डेभिडका लागि पनि एक प्रकारको एस्ट्रोनट्स् सुट बनायो। यो सुट लगाएर डेभिड मुख्य जोखिम बिना नै घरबाट बाहिर जान सक्थे। यसरी एस्ट्रोनट्स् सुट लगाएर डेभिड घर बाहिर निस्किएपछि सञ्चारमाध्यममार्फत उनी विश्वभर चर्चित बन्न पुगे।

सम्भावित उपचार
दुई वर्षपछि, डेभिडले नासाबाट एउटा विशेष प्रकारको ‘बबल’ प्राप्त गरे जसबाट उनी कुनैपनि प्रकारको खतराबाट अलग्गै रहनुका साथै उनलाई चलायमान हुनका लागि सहज हुन थाल्यो। सोही समय उच्च चर्चाका कारण विश्वका कतिपय चिकित्सकहरूले उनको अवस्थाका बारेमा जानकारी लिने रुची राखे।

बोन म्यारोको प्रत्यारोपणले उनको अवस्थालाई ठिक बनाउन सक्ने कुराको निर्धारण गर्न विश्व स्वास्थ्य संगठनका चिकित्सकहरूको एउटा ठूलो समूहको भेला भयो। बोन म्यारोको प्रत्यारोपणबाट डेभिडको शरीरमा एन्टीबडी निर्माण हुने र त्यसले उनमा प्रतिरक्षा प्रणाली दिन सक्ने चिकित्सकहरूको ठहर थियो।

डेभिडले सन् १९८४ मा बोन म्यारो प्राप्त गरे। यद्धपि यो प्रक्रियाको चार महिनापछि उनको लिम्फोमाका कारण निधन भयो। लिम्फोमा एक प्रकारको क्यान्सर हो, जसलाई सहायक बोन म्यारो दिइनु अघि नै एपस्टीन बार नामक भाइरसद्वारा डेभिडको शरीरमा राखिएको थियो।

डेभिड आफ्नो जीवन भरी नै क्वारेन्टिनमा बसे। उनी घरभित्र मात्रै होइन, आफ्नो १३ वर्षे जीवनको अवधिभर एउटा प्लास्टिकको थैलाभित्र बसे। मलाई लाग्छ, यो कथाले तपाईंमा अहिलेको समयको अप्ठ्यारो परिस्थितिहरूलाई हेर्ने दृष्टिकोण बदल्न सक्छ। र, विश्व स्वास्थ्य संगठन र आफ्ना देशका सरकारले सुरक्षित रहनका लागि गरेका निषेधहरूको सम्मान गर्न पनि यो कथाबाट हामी प्रेरित हुन सक्छौँ।

–हिस्ट्री अफ यस्टर्डडेबाट मेनुका बस्नेतको अनुवाद।